Πολλοί κηδεμόνες αναρωτιούνται εάν είναι ωφέλιμο και τι κινδύνους μπορεί να έχουν τα συμπληρώματα διατροφής για τα κατοικίδια τους.
Είναι φρόνιμο, προτού δώσουμε στον σκύλο ή στη γάτα μας συμπληρώματα διατροφής, να συμβουλευτούμε τον κτηνίατρό μας
Όσοι έχουμε γάτα ή σκύλο, θέλουμε το ζωάκι μας να έχει σιδερένια υγεία. Και, ίσως, σκεπτόμαστε ότι, εάν προσθέσουμε στη διατροφή του κάποιο συμπλήρωμα διατροφής, θα «θωρακίσουμε» τον οργανισμό του.
Είναι έτσι, όμως;
H κτηνίατρος – διατροφολόγος ζώων συντροφιάς, Σταυριάννα Μανωλάκου, έχει την απάντηση.
Τι είναι τα συμπληρώματα διατροφής
«Τα συμπληρώματα διατροφής περιέχουν θρεπτικά συστατικά σε συγκεκριμένη συγκέντρωση, ώστε να εξυπηρετούν έναν διατροφικό σκοπό. Όπως, για παράδειγμα: α) την αύξηση του επιπέδου μιας βιταμίνης στην οποία το σώμα έχει έλλειψη (π.χ συμπλήρωμα βιταμίνης B12), β) την ενίσχυση της λειτουργίας των αρθρώσεων (π.χ συμπλήρωμα χονδροιτίνης – γλυκοζαμίνης), γ) τη βελτίωση της εικόνας του δέρματος (π.χ. συμπλήρωμα Ω3 λιπαρών οξέων).
Πότε είναι ωφέλιμα τα συμπληρώματα διατροφής για το κατοικίδιο μας;
Το κατά πόσο ένα ζώο χρειάζεται συμπλήρωμα διατροφής στην καθημερινή του δίαιτα, εξαρτάται από τον ίδιο τον οργανισμό. Και, φυσικά, από τη διατροφή του.
Εάν το ζώο τρέφεται με μία πλήρη εμπορική τροφή, ο οργανισμός του καλύπτει τις βασικές θρεπτικές ανάγκες. Και, θεωρητικά, δεν χρειάζεται κάποιο συμπλήρωμα διατροφής.
Το ζώο που τρώει σπιτική τροφή (ωμή ή μαγειρευτή), μπορεί να χρειάζεται να προστεθούν κάποια συμπληρώματα στη δίαιτα. Κι αυτό γιατί είναι ανέφικτο να καλυφθούν όλες οι απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά από μία ημερήσια σπιτική συνταγή.
Πόσα και ποια συμπληρώματα θα χρειαστούν, εξαρτάται από τις ελλείψεις της κάθε συνταγής.
Να σημειώσουμε ότι, ακόμα κι αν το ζώο τρέφεται με πλήρη τροφή, υπάρχει η περίπτωση να έχει ιδιαίτερες διατροφικές απαιτήσεις.
Όπως είναι, για παράδειγμα, ένα ζώο με ευαίσθητες αρθρώσεις, έντονη τριχόπτωση, ή έντονη σωματική δραστηριότητα.
Αυτό σημαίνει ότι οι ανάγκες του οργανισμού σε κάποιο/α θρεπτικά συστατικά είναι υψηλότερες από τις βασικές. Ίσως, ένα συμπλήρωμα διατροφής είναι απαραίτητο.
Πολλά θρεπτικά συστατικά, για να μην προκληθεί τοξίκωση, έχουν μέγιστο όριο συγκέντρωσης στο σώμα
Πότε τα συμπληρώματα διατροφής γίνονται επικίνδυνα
Τα συμπληρώματα διατροφής μπορεί να είναι πολύ χρήσιμα και ωφέλιμα για ένα ζώο. Ωστόσο, η λανθασμένη χρήση τους μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη.
Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που πρέπει να λάβουμε υπόψη, είναι ότι όλα τα ζώα δεν έχουν τις ίδιες απαιτήσεις. Δηλαδή, ένα συμπλήρωμα που είναι ιδανικό για ένα ζώο, μπορεί για κάποιο άλλο να μην είναι.
Επίσης, δεν είναι όλα τα συμπληρώματα ισοδύναμα. Κάποια είναι μεμονωμένα συστατικά, όπως η σκέτη βιταμίνη Ε ή ο ψευδάργυρος. Κάποια άλλα είναι πολυβιταμινούχα, δηλαδή περιέχουν πολλές βιταμίνες και μέταλλα μαζί, σε πιο χαμηλές συγκεντρώσεις.
Εάν το ζώο μας έχει έλλειψη σε βιταμίνη Ε και εμείς του δίνουμε μία πολυβιταμίνη, πιθανότατα, η βιταμίνη Ε να μην είναι αρκετή. Παράλληλα, μπορεί να τού δίνουμε και μία άλλη βιταμίνη, που δεν έχει ανάγκη. Π.χ. βιταμίνη D.
Η χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής χωρίς τις αντίστοιχες ελλείψεις στον οργανισμό, συνήθως, αποδεικνύεται περισσότερο επικίνδυνη παρά ωφέλιμη.
Πολλά θρεπτικά συστατικά, για να μην προκληθεί τοξίκωση, έχουν μέγιστο όριο συγκέντρωσης στο σώμα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η βιταμίνη Α. Είναι μία εξαιρετικά σημαντική βιταμίνη, που συμμετέχει σε πολυάριθμες λειτουργίες του οργανισμού (όραση, αρθρώσεις, δέρμα, ανοσοποιητικό).
Λόγω του ζωτικού ρόλου της, τα περισσότερα πολυβιταμινούχασκευάσματα περιέχουν υψηλή συγκέντρωση σε βιταμίνη Α. Συνήθως,έχουν σχεδιαστεί για ζώα που δεν τρέφονται σωστά. Άρα, έχουν έλλειψη σ’ αυτή.
Όμως, είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη. Αυτό σημαίνει ότι, όταν δώσουμε παραπάνω από όσο χρειάζεται στον οργανισμό, θα «αποθηκευτεί» στο λιπώδη ιστό, προκειμένου να αξιοποιηθεί μελλοντικά.
Με άλλα λόγια, δεν θα αποβληθεί από το σώμα. Τα επίπεδα της σταδιακά θα αυξάνονται, ώσπου κάποια στιγμή θα φτάσουν στο σημείο τοξικότητας.
Ακόμη ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, ως προς τον κίνδυνο της αλόγιστης χρήσης συμπληρωμάτων, είναι η προληπτική χορήγηση συμπληρωμάτων ασβεστίου στα μεγαλόσωμα κουτάβια, ενώ τρέφονται με πλήρη τροφή.
Τα κουτάβια μεγαλόσωμων φυλών, δηλαδή τα κουτάβια με αναμενόμενο ενήλικο βάρος πάνω από 25 κιλά, ενηλικιώνονται στην ηλικία των 18 μηνών. Μπορεί και δύο ετών ή και παραπάνω.
Εάν εμείς τούς δίνουμε περισσότερο ασβέστιο, από όσο χρειάζονται, αναγκάζουμε το σκελετό να αναπτυχθεί νωρίτερα από το κανονικό του.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση δυσπλασιών. Το παραπάνω ασβέστιο επηρεάζει και την απορρόφηση της βιταμίνης D, που είναι σημαντική για τα οστά.
Δυστυχώς, πολλοί κηδεμόνες δίνουν ασβέστιο διότι θεωρούν ότι θα προλάβουν τις δυσπλασίες. Στην πραγματικότητα όμως, μπορεί να έχουμε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα.
Ένας ακόμη λόγος, που η χορήγηση συμπληρωμάτων μπορεί να βλάψει τον οργανισμό ενός ζώου, είναι οι αλληλεπιδράσεις των βιταμινών και των μετάλλων μεταξύ τους.
Για παράδειγμα, η υψηλή βιταμίνη Ε επηρεάζει την απορρόφηση της βιταμίνης Κ. Η αυξημένη θειαμίνη (Β1) επηρεάζει τη λειτουργία της ριβοφλαβίνης (Β2).
Μπορεί, λοιπόν, για το καλό του ζώου μας να τού δίνουμε πολλά, ώστε να τον καλύψουμε 100%, αλλά τελικά πετυχαίνουμε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα.
H κτηνίατρος – διατροφολόγος ζώων συντροφιάς, Σταυριάννα Μανωλάκου
Επιλέγουμε πάντα κτηνιατρικά σκευάσματα
Τέλος, όταν επιλέγουμε ένα συμπλήρωμα διατροφής για το ζωάκι μας, καλό είναι να αναζητάμε κτηνιατρικό σκεύασμα, και όχι ανθρώπινο.
Πολλές φορές, τα σκευάσματα ανθρώπινης χρήσης δεν είναι ισοδύναμα με τα κτηνιατρικά. Τα σκευάσματα ανθρώπινης χρήσης είναι σχεδιασμένα για άλλα σωματικά βάρη και για διαφορετικές θρεπτικές απαιτήσεις. Η δοσολογία πχ των Ωμέγα 3 λιπαρών οξέων στους σκύλους και στις γάτες είναι πολύ διαφορετική από τους ανθρώπους.
Μία κάψουλα Ω3 λιπαρών οξέων για ανθρώπους, περιέχει τη συνιστώμενη ημερήσια δόση ενηλίκου. Γι΄ αυτό μπορεί να είναι τοξική για ένα μικρόσωμο ζώο.
Επίσης, πολλά συμπληρώματα που είναι για παιδιά βγαίνουν σε μορφή ζελέ, που, λόγω της σύνθεσης τους, είναι τοξικά για τα ζώα.
Συνοψίζοντας, η χρήση συμπληρωμάτων μπορεί να είναι ωφέλιμη και, συχνά, απαραίτητη για τον οργανισμό ενός ζώου.
Όμως, πρέπει να γίνεται πάντα με κτηνιατρική καθοδήγηση, ώστε να είμαστε βέβαιοι πως θα πετύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Και χωρίς να βάλουμε σε κίνδυνο τη συνολική υγεία του αγαπημένου μας τετράποδου φίλου».
* Η κ. Σταυριάννα Μανωλάκου είναι κτηνίατρος με ειδικό ενδιαφέρον στη διατροφή των ζώων συντροφιάς.
Είναι πτυχιούχος του τμήματος Κτηνιατρικής της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων, πτυχιούχος της Κτηνιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων, στα αντικείμενα της Δημόσιας Υγείας (Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας) και της Επιστήμης & Τεχνολογίας Τροφίμων (Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών).
Κατόπιν ολοκλήρωσης ειδικής κτηνιατρικής μετεκπαίδευσης στο αντικείμενο της διατροφής των ζώων συντροφιάς, ασχολείται πλέον αποκλειστικά με την καθοδήγηση και εκπαίδευση επί θεμάτων διατροφής σε ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς και επαγγελματίες της βιομηχανίας ζωοτροφών, αντίστοιχα.
Υπηρετεί στο Πολεμικό Ναυτικό ως Αξιωματικός κτηνίατρος και διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στην Αθήνα, όπου αναλαμβάνει τη διατροφική διαχείριση υγιών και ασθενών ζώων που ακολουθούν πάσης φύσεως δίαιτες (βιομηχανοποιημένες, ωμές, μαγειρευτές).
