Στις ζεστές θάλασσες της Μεσογείου ζει μια μέδουσα με μια εξαιρετικά σπάνια ικανότητα – μπορεί να γυρίσει πίσω τον κύκλο της ζωής της.
Η λεγόμενη “αθάνατη” μέδουσα, ή Turritopsis dohrnii, μπορεί με κάποιο τρόπο να επαναπρογραμματίσει την ταυτότητα των δικών της κυττάρων, επιστρέφοντας την σε ένα προηγούμενο στάδιο της ζωής της.
![]()
Το μεταβαλλόμενο πρόσωπο των παγωμένων κόσμων μας
Με άλλα λόγια, μπορεί να γεράσει αντίστροφα και να μεταμορφωθεί από ενήλικο ξανά σε μωρό.
Στην τηλεοπτική σειρά επιστημονικής φαντασίας Doctor Who, ο ήρωας του προγράμματος μεταμορφώνεται περιοδικά σε μια εντελώς νέα εκδοχή του εαυτού του. Όπως ο Turritopsis dohrnii, ο Δόκτωρ το κάνει αυτό μερικές φορές όταν έχει τραυματιστεί σοβαρά ή διαφορετικά θα πέθαινε.
Για τη μέδουσα, η ικανότητά της να γίνεται μια νεότερη εκδοχή του εαυτού της είναι ένας θεαματικός μηχανισμός επιβίωσης που παίζει όταν γερνάει ή αρρωσταίνει ή αντιμετωπίζει κίνδυνο. Μόλις ξεκινήσει η διαδικασία αντιστροφής, το κουδούνι και τα πλοκάμια της μέδουσας φθείρονται και μετατρέπεται ξανά σε πολύποδα – μια δομή που μοιάζει με φυτό και προσκολλάται σε μια επιφάνεια κάτω από το νερό. Αυτό το κάνει εν μέρει μέσω μιας διαδικασίας γνωστής ως κυτταρική μεταδιαφοροποίηση – όταν τα κύτταρα αλλάζουν από έναν τύπο απευθείας σε έναν άλλο, παράγοντας ένα εντελώς νέο σχέδιο σώματος. Και μπορεί να το κάνει ξανά και ξανά.
Μια ομάδα ερευνητών κατέγραψε πρόσφατα την αλληλουχία ενός μικρού τμήματος του DNA της μέδουσας
Ο καθηγητής Stefano Piraino του Πανεπιστημίου του Salento στην Ιταλία συμμετείχε στην εργασία και τώρα συντονίζει ένα πρόγραμμα με την ονομασία PHENIX για την καλύτερη κατανόηση της επικοινωνίας μεταξύ των κυττάρων της Turritopsis dohrnii. Λέει ότι το μυστικό της “αντιστροφής της ζωής” μπορεί να βρεθεί μόνο αφού αποσαφηνιστεί το πλήρες γονιδίωμα του πλάσματος.
Ο καθηγητής Piraino σημειώνει επίσης ότι ο θάνατος της μέδουσας έχει παρατηρηθεί στο εργαστήριο – ίσως απογοητευτικά, δεν είναι τελικά πραγματικά “αθάνατη”.Παρ’ όλα αυτά, η προσαρμογή παραμένει αξιοσημείωτη και πρόσφατα ανακαλύφθηκαν δύο άλλες μέδουσες που την έχουν, συμπεριλαμβανομένης της Aurelia sp.1, που προέρχεται από τη Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας.
