Το άγχος μπορεί να διαδραματίσει μεγάλο ρόλο στη συνολική υγεία τόσο των ανθρώπων όσο και των ζώων συντροφιάς τους. Επειδή τα πτηνά συντροφιάς είναι από τη φύση τους πολύ ευαίσθητα πλάσματα, τείνουν να μην μπορούν να αντιμετωπίσουν το άγχος τόσο εύκολα όσο άλλα είδη κατοικίδιων ζώων, όπως οι γάτες και οι σκύλοι. Το να μπορείτε να αναγνωρίζετε το άγχος στο κατοικίδιο πτηνό σας είναι σημαντικό για τη διατήρηση ενός περιβάλλοντος στο οποίο ο φτερωτός σας φίλος μπορεί να ευδοκιμήσει ψυχικά και σωματικά. Είναι καλή ιδέα για τους ιδιοκτήτες πτηνών να μάθουν πώς να παρακολουθούν τα επίπεδα άγχους των πτηνών τους και να κάνουν τις προσαρμογές που χρειάζονται για να διατηρούν τα κατοικίδιά τους υγιή και ευτυχισμένα.
Γιατί τα πουλιά βιώνουν στρες;
Όπως και οι άνθρωποι, έτσι και τα πτηνά μπορεί να βιώνουν στρες για διάφορους λόγους. Τα πουλιά είναι πλάσματα της συνήθειας. Μια αλλαγή στο πρόγραμμα ή το περιβάλλον τους μπορεί να αποτελέσει παράγοντα στρες.
Αλλαγές στο περιβάλλον, από μια μετακόμιση σε ένα νέο σπίτι, νέα μέλη της οικογένειας ή κατοικίδια, εξωτερικοί θόρυβοι (οικοδομές, φορτηγά, κεραυνοί), το χρώμα του χρώματος ή η αλλαγή της τοποθεσίας μπορεί να προκαλέσουν στρες. Μια νέα ρουτίνα (του ιδιοκτήτη ή του πτηνού) μπορεί να προκαλέσει στρες. Άγνωστα άγρια ζώα, ακόμη και αν τα βλέπει κανείς από το παράθυρο, όπως γεράκια, ρακούν, ελάφια ή κάτι άλλο μπορεί να αναστατώσει ένα πουλί. Μια αλλαγή στον κύκλο του φωτός, όπως η μετακόμιση σε ένα πιο σκοτεινό δωμάτιο, η εξοικονόμηση φωτός ή η κάλυψη του κλουβιού, μπορεί να προκαλέσει την ταραχή ενός πουλιού.
Σημάδια άγχους στα πτηνά
Τα πτηνά μπορούν να εκδηλώσουν στρες με διάφορους τρόπους. Όλα αυτά πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη και πρέπει να συμβουλευτείτε έναν κτηνίατρο αμέσως μόλις παρατηρήσετε αυτά τα σημάδια. Ορισμένα μπορεί να είναι πιο επιβλαβή σωματικά από άλλα, αλλά όλα πρέπει να αποτελούν θέμα ανησυχίας. Τα σημάδια που πρέπει να αναζητήσετε περιλαμβάνουν:
- Στρες
- Μάζεμα φτερών ή/και αυτοακρωτηριασμός
- Επιθετικότητα
- Απώλεια της όρεξης
- Αλλαγή στη φωνή
- Επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά
- Φόβος
- Βαρεμάρα
Συλλογή φτερών και αυτοακρωτηριασμός
Ένα άλλο συνηθισμένο σημάδι άγχους (και πλήξης) στα πτηνά είναι το μάζεμα των φτερών. Μπορεί να συμβεί τόσο σε μεγάλα όσο και σε μικρά πτηνά. Μπορεί να ξεκινήσει από ένα ερέθισμα (δυνατός θόρυβος από κατασκευές), αλλά να συνεχιστεί μόλις σταματήσει το ερέθισμα. Ορισμένα πτηνά θα συνεχίσουν πέρα από το μάζεμα των φτερών τους και θα αυτοακρωτηριαστούν. Μπορούν να μασήσουν το δέρμα τους και μερικά θα σκάψουν ακόμα πιο βαθιά στους μύες ή ακόμα και στα οστά. Αυτό μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ζημιές. Τα πτηνά με αυτά τα συμπτώματα θα πρέπει να εξεταστούν αμέσως από κτηνίατρο. Μπορεί να τους συνταγογραφηθεί φαρμακευτική αγωγή και να τους τοποθετηθεί κολάρο ώστε να μην μπορούν να έχουν πρόσβαση στο σώμα τους.
Επιθετικότητα
Η ξαφνική εμφάνιση επιθετικότητας σε ένα κατοικίδιο πτηνό μπορεί επίσης να είναι ένδειξη ότι το πτηνό βιώνει στρες στο περιβάλλον του. Οι επιθετικές συμπεριφορές, όπως το δάγκωμα, το σφύριγμα, το σφύριγμα και οι υπερβολικές κραυγές, μπορεί να εκδηλωθούν σχεδόν σε μια νύχτα.
Εάν παρατηρήσετε αυτού του είδους την αλλαγή συμπεριφοράς στο κατοικίδιό σας, ίσως είναι καλή ιδέα να προγραμματίσετε ένα ραντεβού με έναν κτηνίατρο πτηνών για να αποκλείσετε πιθανά προβλήματα υγείας. Εάν το πτηνό σας λάβει ένα καθαρό πιστοποιητικό υγείας, τότε μπορείτε να αρχίσετε να καταλαβαίνετε τι ακριβώς προκαλεί τη συμπεριφορά και πώς μπορείτε να προσαρμόσετε το περιβάλλον ή τη ρουτίνα του πτηνού σας για να το κάνετε να αισθάνεται πιο άνετα.
Απώλεια της όρεξης
Εάν ένα πτηνό που κανονικά έχει υγιή όρεξη αρχίζει ξαφνικά να δείχνει λιγότερο ενδιαφέρον για φαγητό, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη άγχους ή/και προβλημάτων υγείας. Ένας καλός κανόνας που πρέπει να ακολουθήσετε σε τέτοιου είδους καταστάσεις είναι να προγραμματίσετε ένα ραντεβού με έναν κτηνίατρο πτηνών για να βεβαιωθείτε ότι το πτηνό δεν είναι άρρωστο ή τραυματισμένο. Αν η υγεία του φτερωτού σας φίλου είναι εντάξει, μπορείτε στη συνέχεια να αρχίσετε να προσπαθείτε να αποκρυπτογραφήσετε πιθανούς στρεσογόνους παράγοντες στο σπίτι σας που μπορεί να προκαλέσουν απώλεια όρεξης στο πουλί σας.
Αλλαγή στη φωνή
Ορισμένα στρεσαρισμένα πουλιά θα αρχίσουν να ουρλιάζουν. Ενώ οι περιστασιακοί δυνατοί θόρυβοι μπορεί να είναι τυπικοί, το σκόπιμο ουρλιαχτό μπορεί να είναι δυνατό και ενοχλητικό και σημάδι στρες. Άλλα στρεσαρισμένα πουλιά θα κινηθούν προς την αντίθετη κατεύθυνση και θα μειώσουν τις φωνές τους. Ένα σημαντικά πιο ήσυχο πουλί μπορεί να είναι σημάδι άγχους, πλήξης ή ασθένειας.
Επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά
Ορισμένα πτηνά, και ιδιαίτερα τα κοκατού, θα παρουσιάσουν στερεότυπες συμπεριφορές όταν είναι στρεσαρισμένα. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν βηματισμό, χτύπημα με τα δάχτυλα των ποδιών και κούνημα του κεφαλιού. Παρουσιάζουν αυτές τις συμπεριφορές για να διεγείρουν τον εαυτό τους όταν βαριούνται υπερβολικά.
Φόβος
Εάν ένα πουλί που κανονικά χαίρεται να το χειρίζεστε ξαφνικά αρχίζει να συμπεριφέρεται φοβισμένα απέναντί σας ή απέναντι σε άλλα μέλη της οικογένειας, το άτομο μπορεί να προκαλεί στρες στο πουλί χωρίς καν να το καταλαβαίνει. Μπορεί να μην είναι καν κάτι που το άτομο κάνει άμεσα στο πτηνό- κάτι τόσο απλό όσο ένα έντονο χρωματιστό πουκάμισο, ένα καπέλο ή ένα νέο μούσι ή μουστάκι μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για τη φοβική συμπεριφορά ενός πτηνού.
Μόλις μπορέσετε να εντοπίσετε την αιτία, είναι συνήθως εύκολο να διορθώσετε μια τέτοια κατάσταση. Εάν είναι απαραίτητο, είναι δυνατόν να προετοιμάσετε ένα πτηνό ώστε να αποδεχτεί τελικά αυτού του είδους τον στρεσογόνο παράγοντα με υπομονή και με την εξάσκηση κατάλληλων τεχνικών δεσμού.
Βαρεμάρα
Τα πουλιά που αρχίζουν να επιδεικνύουν καταστροφική συμπεριφορά είναι πολύ πιθανόν να είναι πολύ στρεσαρισμένα και ο πιο πιθανός ένοχος σε αυτό το σενάριο είναι η πλήξη. Όντας τα εξαιρετικά έξυπνα πλάσματα που είναι, τα πτηνά συντροφιάς σε αιχμαλωσία συχνά δεν λαμβάνουν μια υγιή ποσότητα πνευματικής διέγερσης, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε απογοήτευση, άγχος, ανεπιθύμητες συμπεριφορές, ακόμη και σε προβλήματα υγείας.
Θεραπεία του στρες στα πτηνά
Εάν υπάρχει κάποιος στρεσογόνος παράγοντας στο περιβάλλον του πουλιού, η απομάκρυνσή του θα πρέπει να μειώσει το άγχος του σχεδόν εντελώς. Εάν η συμπεριφορά είναι αυτοκαταστροφική ή/και το στρες δεν μπορεί να προσδιοριστεί, μιλήστε με έναν κτηνίατρο το συντομότερο δυνατό για να καταρτιστεί ένα σχέδιο θεραπείας. Ο κτηνίατρος μπορεί να συνταγογραφήσει μια θεραπεία με συνταγή ή/και να συστήσει έναν ειδικό σε θέματα συμπεριφοράς.
Αν το πουλί έχει αρχίσει να συμπεριφέρεται λόγω στρες και πρέπει να προσπαθήσετε να περιορίσετε τη συμπεριφορά του, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε στο σπίτι:
Μην φωνάζετε στο πτηνό σας. Ό,τι κι αν κάνετε, μην φωνάζετε σε ένα αγχωμένο ή φοβισμένο πουλί. Όχι μόνο θα τρομάξετε το ζώο εκείνη τη στιγμή, αλλά μπορεί επίσης να διδάξετε στο πουλί ότι η κακή συμπεριφορά τραβάει την προσοχή.
Κινηθείτε αργά. Αν το πουλί σας επιτεθεί επειδή φοβάται ή είναι νευρικό, η γρήγορη απομάκρυνση μπορεί να ταράξει περαιτέρω το ζώο. Προσπαθήστε να κινείστε αργά όταν πλησιάζετε το πουλί σας, φτάνετε στο κλουβί του ή προσπαθείτε να το χαϊδέψετε.
Εκπαιδεύστε το πουλί σας με το ραβδί. Αν έχετε ένα πουλί που δεν του αρέσει να το πιάνουν στα χέρια, αλλά θέλετε να το βοηθήσετε να γίνει πιο κοινωνικό, το να του προσφέρετε ένα ραβδί ή ένα περβάζι για να σκαρφαλώσει μπορεί να το ηρεμήσει.
Παρέχετε ερεθίσματα. Προκαλέστε το πουλί σας με διεγερτικά παιχνίδια παζλ, μια τηλεόραση για να παρακολουθεί, ένα ραδιόφωνο για να ακούει ή κάτι συναρπαστικό που θα διατηρήσει το ενδιαφέρον.
Χρόνος εκτός κλουβιού. Ορισμένα πτηνά επωφελούνται από την επιπλέον προσοχή του ιδιοκτήτη τους και μπορεί να εκτιμήσουν περισσότερο χρόνο έξω από το κλουβί τους.
Πρόληψη
Αν και το άγχος μπορεί να μην μπορεί να προληφθεί πλήρως, δώστε προσοχή στα σήματα του πουλιού σας και προσπαθήστε να αποφύγετε τις ξαφνικές αλλαγές στον τρόπο ζωής του. Εάν ένα κλουβί έχει μετακινηθεί και δεν αρέσει στο πτηνό, μετακινήστε το πίσω για να εγκλιματιστεί σιγά-σιγά στη νέα θέση. Αν νέα κατοικίδια ή μέλη της οικογένειας αναστατώνουν, και πάλι, προσπαθήστε να εγκλιματίσετε το πουλί στο νέο μέλος και επικεντρωθείτε στη θετική ενίσχυση (και στις λιχουδιές). Η γνώση των γενικών ευαισθησιών του πουλιού πριν από οποιαδήποτε αλλαγή θα βοηθήσει στην πρόληψη του στρες.
